ASTM

انجمن ASTM International سازمانی است که اقدام به نوشتن استانداردهای مورد توافق همه دست اندرکاران یک رشته خاص می کند و برای بسیاری از مواد اولیه، محصولات، اقدامات و کاربردها، استاندارد منتشر کرده است. آن دسته از این استانداردها که به لوله های پلی اتیلن ارتباط دارند را می توان در نشریه شماره ۸٫۰۴ این انجمن با عنوان »لوله های پلاستیکی و محصولات ساختمانی « یافت.

کارکنان ASTM این استانداردها را نمی نویسند، بلکه این استانداردها توسط شرکت ها و متخصصان صنعتی علاقمند که عضو ASTM هستند، نوشته می شود. هر شخصی می تواند به عضویت ASTM در آمده و در فرآیند نوشتن استانداردها مشارکت نماید. سایر استانداردهای مرتبط با کلیات مواد پلاستیکی را می توان در مطالب دیگری در شماره های ۸، ۸٫۰۱ ، ۸٫۰۲ و یا ۸٫۰۳ پیدا کرد.

استانداردهای مرتبط با لوله های پلی اتیلن ASTM می توانند یک مشخصات استاندارد باشند که الزامات و عملکرد یک محصول را در یک کاربرد خاص تعریف می کنند. همچنین می تواند یک اقدام استاندارد باشد که چگونگی انجام یک عمل خاص را تعریف می کنند، یا یک روش آزمایش استاندارد باشند که چگونگی انجام یک آزمایش خاص را روی لوله ها، اتصالات و مواد اولیه پلی اتیلنی تعریف می کنند.

اگرچه استانداردهای ASTM بیشتر در آمریکای شمالی مورد استفاده قرار می گیرند، اما بسیاری از آن ها توسط مؤسسه استاندارد ملی آمریکا ( ( ANSI ) برای کاربرد بین المللی به رسمیت شناخته شده اند و یا معادل یکی از استانداردهای سازمان بین المللی استانداردها ( ISO) هستند. کارخانه سازنده با چاپ استانداردهای ASTM روی یک محصول، در واقع گواهی می کند که محصول مذکور همه الزامات آن استاندارد را رعایت کرده است.

بخش های متداولی که در استاندارد ASTM یک محصول وجو دارد، به این شرح است:

هدف – چه محصولات و کاربردهایی در این استاندارد پوشش داده شده اند.

واژگان فنی – تعاریف مختص این استاندارد را فهرست می کند.

مواد اولیه – مواد اولیه مورد نیاز برای محصول مورد نظر را که بر این استاندارد منطبق هستند، تعریف می کند.

الزامات – جزئیات الزامات عملکردی را که محصول باید داشته باشد را بیان می کند. این بخش شامل ابعاد نیز می شود.

روش های آزمایش– جزئیات روش انجام آزمایش برای حصول اطمینان از رعایت الزامات عملکردی را شرح می دهد.

علامت گذاری – جزئیات مواردی را که باید روی محصول چاپ شود مشخص می کند. این موارد شامل شماره استاندارد، نام کارخانه سازنده، اندازه، تاریخ تولید، و گاهی کاربرد محصول، مثلاً »آب « می شود. بنا به درخواست خریدار ممکن است کلمات دیگری به چاپ اضافه شود.

این فقط نمونه متداولی از بخش هایی است که می تواند در این استاندارد گنجانده شود. اگرچه ASTM ساز و کار خاصی را برای استاندارد محصولات تعریف نموده است، اما هر یک از این استانداردها می توانند شامل بخش هایی باشند که منحصر به آن استاندارد خاص است. الزامات هر استاندارد را باید بصورت جداگانه بررسی نمود. لیستی از مهم ترین استانداردهای ASTM در رابطه با لوله ها و اتصالات پلی اتیلنی در ضمیمه آمده است. متن فعلی این استانداردها را می توان در پایگاه اینترنتی www.astm.org یافت.

ISO

سازمان بین المللی استاندارد سازی ( ISO ) شبکه ای از مؤسسات استاندارد ملی از ۱۴۰ کشور دنیاست که با سازمان های بین المللی، دولت ها، صنایع، بخش های تجاری و نمایندگانی از مصرف کنندگان، همکاری می کنند.

کمیته ای از سازمان ISO که صلاحیت ایجاد استانداردهای لوله های پلاستیکی را دارد، کمیته ۱۳۸ است. هدف رسمی این کمیته استاندارد سازی لوله ها، شیرآلات و تجهیزات جانبی مورد استفاده برای انتقال سیالات است که از همه انواع پلاستیک یا مواد پلاستیکی تقویت شده، ساخته شده اند. اتصالات فلزی که به همراه لوله های پلاستیکی بکار می روند هم مشمول این مورد می شوند. کمیته اصلی، ۷ زیر کمیته دارد که هر یک به مسائل خاصی اختصاص یافته اند.

در کمیته فنی ۱۳۸ ، ۳۵ کشور از جمله ایالات متحده، کانادا و ۲۷ کشور ناظر حضور دارند. مؤسسه استاندارد ملی آمریکا (ANSI ) نماینده ایالات متحده در مورد مسائل ISO است. شورای استانداردهای کانادا ( SCC: Standards Council of Canada ) نماینده کانادا است. نمایندگی ایالات متحده به مؤسسه ANSI سپرده شده و این مؤسسه هم این نمایندگی را به انجمن ASTM سپرده و این انجمن هم به نوبه خود مؤسسه لوله های پلاستیکی را بعنوان نماینده معرفی کرده است.

NSF International

بنیاد NSF International نقشی حیاتی در استفاده از لوله ها و اتصالات مربوط به آب آشامیدنی و لوله کشی های خانگی بازی می کند. بنیاد NSF سازمانی مستقل و متشکل از دانشمندان، مهندسین، دانشجویان و محققین است که دنبال کسب سود نیستند. این بنیاد، ارگانی مورد اعتماد و بی طرف است که به دولت، صنایع و مصرف کنندگان در حل کردن مشکلاتی که در ارتباط با سلامت عمومی و محیط زیست دارند، خدمات رسانی می کند. بنیاد NSF سه مأموریت اصلی به شرح زیر دارد:

۱-وضع استانداردهایی که الزامات بهداشت و ایمنی عمومی مواد اولیه لوله های گرمانرمی را برای محصولات لوله ای که قرار است در انتقال آب آشامیدنی، فاضلاب، سیستم های تهویه و لوله کشی های خانگی مورد استفاده قرار گیرند، مشخص می کنند.

۲- اعلام روش های آزمون مناسب جهت ارزیابی رعایت الزامات فوق.

۳-پیشنهاد یک برنامه گواهی که تأیید کند محصول خاصی که برچسب NSF دارد، منطبق بر الزامات کاربردی NSF است.

استانداردهای NSF با مشارکت فعال مسئولین بهداشت عمومی و سایر مسئولان، کاربران و صنایع، توسعه یافته اند. این استانداردها الزامات محصولات را مشخص می کنند و ممکن است شامل الزاماتی در مورد مواد اولیه، طراحی، ساخت و عملکرد محصول نیز باشند.

دو مورد از استانداردهای NSF که دارای اهمیت بسزایی در صنایع لوله و اتصالات پلی اتیلنی هستند عبارات اند از: استاندارد ۱۴ با عنوان »اجزای خطوط لوله پلاستیکی و مواد اولیه مربوطه « و استاندارد ۶۱ با عنوان »اجزای سیستم آب آشامیدنی – آثار بهداشتی .«

استاندارد ۱۴ هم شامل الزامات عملکردی مربوط به استاندارد محصول می شود و هم شامل تدارکات مربوط به آثار بهداشتی که در استاندارد ۶۱ پوشش داده شده اند. الزامات عملکردی موجود در استاندارد NSF 14 ، مربوط به خودش نیست، بلکه بیان کننده تأیید انطباق یک استاندارد عملکردی خاص بر استانداردهای AWWA ،ASTM یا غیره است. یک محصول برای تأیید شدن توسط استاندارد ۱۴برای کاربرد در سیستم های آب آشامیدنی، می بایست الزامات مربوط به شناسایی مواد سمی در استاندارد ۶۱ را دارا باشد.

گزینه دیگری که برای محصولات مورد استفاده در کاربردهای آب آشامیدنی وجود دارد، دریافت گواهی استاندارد ۶۱ بدون گواهی جنبه های عملکردی محصول است. بنیاد NSF در آغاز دهه ۱۹۹۰ ، بخشهای مربوط به شناسایی مواد سمی استاندارد ۱۴ را جدا و در استاندارد جدیدی به نام استاندارد ۶۱ جمع آوری نمود. این اقدام به دلایل مختلفی انجام شد که مهم ترین آن عبارت بود از تسهیل ورود محصولات ابداعی و جدید به بازار بدون صرف هزینه و زمان اضافی در ضمن حفظ ایمنی عمومی. این مزیت بسیار خوبی برای صنعت بود. به این ترتیب کارخانجات سازنده حق انتخاب داشتند که با استاندار ۱۴ کار کنند و یا استاندارد ۶۱ را انتخاب کنند. بسیاری از کارخانجاتی که برنامه های کیفی داخلی و قابلیت انجام آزمون های لازم را داشتند گزینه جدید را انتخاب کردند.

AWWA

انجمن فعالیت های آبی آمریکا ( ۱(AWWA متولی توسعه فناوری های منابع آب است. استانداردهای AWWA حداقل الزامات را مشخص می کنند و شامل همه اطلاعات مهندسی و مدیریتی که معمولاً برای یک پروژه نوشته می شود، نیستند. استانداردهای AWWA معمولا شامل گزینه هایی می شوند که باید توسط کاربر، ارزیابی شوند. تا زمانیکه هر یک از گزینه ها توسط کاربر مشخص نشده اند، محصول یا خدمات مورد نظر، تعریف نشده باقی می ماند. استفاده از استانداردهای AWWA کاملا داوطلبانه است. این استانداردها به این منظور در صنایع تأمین آب آمده اند که تأیید کنند محصول توضیح داده شده، سرویس راضی کننده ای را ارائه خواهد کرد.

در حال حاضر ۲ استاندارد AWWA وجود دارند که مربوط به لوله های پلی اتیلن می شوند: استاندارد AWWA C901 با عنوان »لوله ۲ و تیوب های ۳ تحت فشار پلی اتیلنی، از ½ اینچ تا ۳ اینچ، برای مصارف آبی « و استاندارد AWWA C906 با عنوان »اتصالات و لوله های تحت فشار پلی اتیلنی، از ۴ اینچ تا ۶۳ اینچ، برای توزیع آب «. استاندارد C901 بیشتر در مورد استفاده از لوله ها و تیوب های تحت فشار پلی اتیلنی در خطوط آبی در سازه های سیستم های توزیع زیر زمینی، توضیح داده است. این استاندارد شامل ابعاد لوله و تیوب های مناسب جهت کار در کلاس های فشاری ۱۶۰ psi ،۱۲۵ psi ،۱۰۰ psi ،۸۰ psi و ۲۵۰ psi می شود. این استاندارد لوله های پلی اتیلن با اندازه اسمی از ½ اینچ تا ۳ اینچ که بر اساس طبقه بندی لوله های آهنی با قطر خارجی ثابت ( OD based IPS size )، و یا بر اساس طبقه بندی لوله های آهنی با قطر داخلی ثابت ( ID based IPS size ) تولید شده اند را پوشش می دهد. این استاندارد همچنین تیوب هایی با اندازه ½ اینچ تا ۲ اینچ را که با ابعاد قطر خارجی تیوب های مسی ( CTS ) مطابقت دارند را نیز شامل می شود. همچنین بخش هایی در

مورد الزامات مواد اولیه، آزمایش ها و علامتگذاری ها؛ بازرسی ها و آزمون های شرکت سازنده و بازرسی های خریدار در محل کارخانه سازنده، در این استاندارد گنجانده شده است.

استاندارد C906 انجمن AWWA شامل توضیحاتی درباره لوله های پلی اتیلن تحت فشار قطور تر می شود. لوله برای استفاده در انتقال آب آشامیدنی از مسیر تأسیسات رو زمینی یا زیرزمینی مد نظر قرار دارد. این استاندارد شامل ۱۰ نسبت ابعادی استاندارد (SDR ) برای لوله هایی با انداز اسمی از ۴ اینچ تا ۶۳ اینچ می شود. قطر دیواره لوله هایی با اندازه های مجاز به ۳ اینچ محدود شده است. قطر خارجی لوله منطبق بر قطر خارجی مقیاس اندازه لوله های آهنی ( IPS )، مقیاس اندازه لوله های آهنی چقرمه ( DIPS ) و یا اندازه های منتشر شده توسط سازمان بین المللی استاندارد ( ISO ) می باشد. درجه بندی کلاس های فشاری در بازه ای از ۴۰ تا ۲۵۰ psig قرار می گیرد.

انجمن AWWA دفترچه راهنمایی به نام M55 و باعنوان »لوله های پلی اتیلن- طراحی و نصب « نیز منتشر کرده است. این دفترچه راهنما، راهنمایی برای طراحی و نصب لوله های پلی اتیلن به منظور استفاده در سیستم های آب آشامیدنی است. این دفترچه راهنما، استانداردهای C901 و C906 را تکمیل می کند و توصیه هایی خاص در طراحی لوله های پلی اتیلن برای سیستم های آب آشامیدنی ارائه می دهد.